|
|
Bijdragen |
Maya-klederdrachten:
|
 |
| Holsbeke, M. & J. Montoya
(red.)
'Met hun handen en hun ogen' - Maya-textiel, spiegel van een wereldbeeld. Tentoonstellingspublicatie, Antwerpen, Etnografisch Museum, 2003, 176 blz. Wie ooit Guatemala bezocht is verrukt thuisgekomen met dia's van eerbiedwaardige tempelpiramides en Maya-vrouwtjes in hun pittoreske, kleurige traditionele klederdracht. Toen John Lloyd Stephens in 1839 de overwoekerde ruïnesteden herontdekte, was hij een der weinigen die in zijn boeken 'Incidents of travel in Central America, Chiapas and Yucatan'(1841) de mening verdedigde dat de schitterende cultuur van weleer was voortgebracht door de voorouders van de huidige bewoners. Inderdaad, de oude ceremoniële centra werden verlaten en prijsgegeven aan de jungle; de Maya zelf echter verdwenen niet. Ondanks de ingrijpende omwentelingen van de Spaanse conquista, de kolonisatie en andere 'vreemde' invloeden, houden ze nog steeds vast aan hun talen, religieuze tradities en vooral aan hun traditionele geweven kleding.
Het Etnografisch Museum te Antwerpen bracht honderden stuks schitterend Maya-textiel, waaronder 55 volledige kostuums, samen in een unieke, fraai gepresenteerde tentoonstelling. De confrontatie van diverse kledingstukken uit even diverse verzamelingen leidt om de haverklap tot verrassende ervaringen en onverwachte inzichten. De bijbehorende publicatie, die we hier voorstellen, is meer dan een tentoonstellingscatalogus: het is een even uniek standaardwerk over textiel en zijn kosmologische achtergronden, een diepgaande visuele kennismaking met klederdrachten, maar evenzeer met een wereldbeeld dat totaal verschilt van het onze. Klederdracht is een taal.Het voornaamste verschil tussen mode en traditionele klederdrachten ligt in de historische continuïteit van de laatste, terwijl de dictatuur van de eerste ons jaarlijks verplicht onze garderobe aan te vullen. Vluchtigheid en snelle verandering kenmerken de hedendaagse westerse mode. Een ander fundamenteel verschil tussen mode en klederdrachten heeft te maken met de productiewijze en in het bijzonder met het statuut van de maker of ontwerper. Bij de Maya is het vervaardigen en dragen van traditionele kleding een collectieve daad, waarbij het individu naar de achtergrond verdwijnt. Hoewel de individuele weefsters trots zijn op hun werk en zich zeker niet als slaafse navolgers van de traditionele patronen zien, is het niet door associatie met bepaalde individuen dat klederdracht haar prestige verwerft. Werkend voor eigen beperkte markt van familie of dorp is de weefster slechts in kleine kring bekend. Als een tweede of 'sociale huid' vormt de traje een middel tot zelfexpressie waarmee de Maya aantonen tot welke groep zij in de samenleving behoren. VERVOLG: Ga naar...
|
