Studerende meisjes

In het interbellum is studeren voor meisjes niet evident. Alleen studierichtingen die in het verlengde liggen van de verzorgende en opvoedende rol van de moeder in het gezin komen in aanmerking. Meisjes die willen studeren, opteren voor verpleegkunde of het onderwijs. Rachel Vanhoutte kiest voor het eerste; haar enige zus voor het tweede. Desondanks is studeren niet vanzelfsprekend. De ouders van Rachel Vanhoutte hebben het financieel moeilijk. Vader Vanhoutte verliest bij een tyfusaanval één van beide ogen. Het andere oog sneuvelt tijdens een ontploffing in de stokerij waar hij werkt. Hij verliest zijn werk en kan als blinde man niet langer de kost verdienen voor zijn echtgenote en zeven kinderen. Met financiële hulp van de zusters Paulinen heeft Gabriëlle Vanhoutte net het diploma van onderwijzeres behaald. Voortaan verdient zij de kost voor de familie. Ook de drie oudste broers die op vijftienjarige leeftijd de school verlaten, dragen bij. Rachel Vanhoutte wil graag verpleegster worden. De opleiding start pas aan zeventien jaar. Tussen haar vijftiende en zeventiende werkt ze als winkeljuffrouw. Met toelating van de bisschop vat Rachel Vanhoutte in 1928 de studies verpleegkunde aan in de Sint-Elisabethschool in Leuven. In 1931 studeert ze af als sociale verpleegster. De twee jongste broers beginnen te werken na het beëindigen van de humaniora.

Sociale verpleegster

Na het behalen van haar diploma krijgt Rachel Vanhoutte een aanbod om in het Leuvens universitair ziekenhuis te werken. Ze gaat evenwel liever aan de slag in haar geboortestreek. Op die manier behoudt ze het contact met haar familie die ervoor gezorgd heeft dat ze kon studeren. Rachel Vanhoutte begint als sociale verpleegster bij de CM in Wevelgem, maar kan al na korte tijd overstappen naar de Kortrijkse CM. Ze wordt belast met de thuisverzorging van patiënten en staat in de beginjaren ook specialisten bij die een operatie in de woning van de patiënt uitvoeren. De verplaatsingen gebeuren in die tijd per fiets. Een verpleegster moet zeven dagen op zeven beschikbaar zijn en dat zowel overdag als 's nachts. Het is derhalve een veeleisend en vermoeiend beroep. Vandaar dat een verpleegster best ongehuwd blijft. Zowel Rachel Vanhoutte als haar zus die in het onderwijs werkzaam is, zijn nooit getrouwd. Kort voor de Tweede Wereldoorlog krijgt ze een auto ter beschikking die evenwel door de Duitse troepen opgeëist wordt. Vluchtelingen en priesters kunnen rekenen op onderdak bij de zussen Vanhoutte. Steeds opnieuw wordt Rachel Vanhoutte getroffen door de armoede in de gezinnen die ze bezoekt. Ze speelt de namen van hulpbehoevende families door aan haar zus, die van een dame uit de burgerij geld krijgt om communicanten te kleden of hulppakketten samen te stellen. De zussen hebben ook veel uitgedeeld van wat ze zelf bezaten. Niet zelden helpt Rachel Vanhoutte werklozen aan een baan. Omwille van haar onbaatzuchtige inzet voor de zieke en arme mensen wordt ze na haar dood in 1985 "de engel van de gilde" genoemd.

Politiek engagement

Als sociale verpleegster komt Rachel Vanhoutte terecht in de Raad van Bestuur van de Kortrijkse CM. Ze is ook actief in de verschillende takken van het ACW en de Middenraad. In 1932 neemt ze voor het eerst deel aan gemeenteraadsverkiezingen. Ze krijgt de veertiende plaats op de Katholieke Werkerslijst. De lijst telt drieëntwintig namen. Ze wordt niet verkozen. Dat gebeurt wel in 1938. Rachel Vanhoutte verwerft een zetel in de Kortrijkse gemeenteraad voor de Christen Werklieden. Ze legt een uitgesproken belangstelling aan de dag voor de sociale problematiek. Haar mandaat is evenwel van korte duur. Spelbreker is de Tweede Wereldoorlog. Bij de eerste naoorlogse gemeenteraadsverkiezingen van 1946 stelt ze zich niet langer kandidaat. Ze ruimt plaats voor haar broer. Joris Vanhoutte zal dertig jaar onafgebroken in de Kortrijkse gemeenteraad zetelen. Dit politiek engagement is een uitvloeisel van zijn loopbaan in het Kortrijkse ACW. Hij klimt er op van bode tot syndicaal leider. Hij wordt afgevaardigd naar het paritair comité van de hout- en bouwsector. Dit terrein is voor hem niet onbekend want hij heeft een aantal jaren gewerkt als meubelmaker. Rachel Vanhoutte behoudt haar interesse voor het reilen en zeilen in de Kortrijkse politiek. Via haar broer probeert ze de problemen van de kleine man op de politieke agenda te plaatsen.

Laatste aanpassing op 29 juni 2000 

 © Ontwerp en realisatie door  Claude Storms